Λατρεία [Κριτική βιβλίου]

 

Λατρεία, της Χάνα Κεντ. Ήταν τόσο δυνατό το πρώτο της βιβλίο, τα «Έθιμα ταφής», που είναι αδύνατον να αντισταθείς στα επόμενα βιβλία αυτής της συγγραφέως όσο κι αν ακολουθούν μια φθίνουσα πορεία ενδιαφέροντος και έκπληξης. Η «Λατρεία» δεν στέκεται στο ύψος των προσδοκιών μου, όπως και το δεύτερο βιβλίο της «Οι Καλοί».  Αν και ο τρόπος γραφής της, η μεταφυσική ματιά της και το ταλέντο της να περιγράφει σφαιρικά, σαν μια αδιάσπαστη ολότητα την ενέργεια της φύσης και της ψυχής του ανθρώπου εξακολουθούν να υπάρχουν στα βιβλία της, οι ιστορίες της, όμως, χάνουν σε στιβαρότητα και επιδραστικότητα. Άλλωστε η «Λατρεία»είναι το πιο προσωπικό της βιβλίο σε σχέση με τα προηγούμενα με αρκετά επαναλαμβανόμενα σημεία που προδίδουν έναν υπερβάλλων ζήλο να προσδώσει, όσο πιο πολύ γίνεται, αξία στο συναίσθημα της. Με αποτέλεσμα, στο τελευταίο της βιβλίο το συναίσθημα να κυριαρχεί εις βάρος του ψυχογραφήματος αλλά χωρίς βέβαια να χάνεται η λυρικότητα στη γραφή της. Τελικά παραμένει η «λατρεία»μου για τα «έθιμα ταφής»...

Σκακιστική νουβέλα [Κριτική βιβλίου]

Σκακιστική νουβέλα, του Στέφαν Τσβάιχ. Ένα λογοτεχνικό διαμαντάκι που διαβάζεται απνευστί και που δεν χρειάζεται να γνωρίζεις σκάκι για να το απολαύσεις! Οι περιγραφές του συγγραφέα που αφορούν τη μονομανία του ενός ήρωα και τη ψυχολογική κατάσταση λόγω εγκλεισμού του άλλου ήρωα κονταροχτυπιούνται πάνω σε ένα πλαίσιο 64 τετραγώνων και βγαίνει νικητής η λογοτεχνία παραδίδοντάς μας ένα αριστούργημα συγγραφικής δεινότητας και ψυχαναλυτικού μεγαλείου! Ένα βιβλίο μικρού μεγέθους (νουβέλα), τόσο μεγάλης αξίας που αναρωτιέται κανείς πως η ευφυΐα και το βάθος σκέψης του συγγραφέα τον οδήγησαν στην αυτοκτονία στερώντας μας και αλλά αριστουργήματα αντί να τον βοηθήσουν να δαμάσει την απελπισία του για να σωθεί! Αλλά όπως έχει πει και ο ίδιος: «Κάποιος μπορεί να ξεφύγει από οτιδήποτε εκτός από τον εαυτό του.» 

Μεσάνυχτα στη βιβλιοθήκη [Κριτική βιβλίου]

Μεσάνυχτα στη βιβλιοθήκη, του Ματ Χεϊγκ. Ένα βιβλίο που δεν σε ενθουσιάζει διαβάζοντάς το, που σε πολλά σημεία μετατρέπεται σε εγχειρίδιο αυτοβελτίωσης και επιτηδευμένα προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή του αναγνώστη ταυτίζοντας τον με την ηρωίδα μιας και όλοι μας έχουμε αναρωτηθεί τι θα γινόταν αν επιλέγαμε μια άλλη διαδρομή σε ένα σταυροδρόμι της ζωής μας. Παρόλα αυτά συνεχίζεις την ανάγνωση για να δεις τελικά τι θα απογίνει η ηρωίδα, λίγο αποστασιοποιημένα, λίγο βαρετά χωρίς να τη νοιάζεσαι ιδιαίτερα. Όταν πια τελειώνει το βιβλίο, δε λες ότι άξιζε και ότι θα το συνιστούσες αλλά σίγουρα σε έχει κάνει να σκεφτείς τη δική σου ζωή, να νιώσεις την οικουμενικότητα στο συναίσθημα και να συνειδητοποιείς ότι ανεξαρτήτως τι έχεις ζήσει ή τι θα ζήσεις αισθάνεσαι τα ίδια ακριβώς με οποιοδήποτε άνθρωπο που έχει ζήσει μια εντελώς διαφορετική ζωή από εσένα! Στο τέλος, το μήνυμα του είναι υπαρξιακά αισιόδοξο, οικουμενικό, παρήγορο και συμπονετικό προς την ανθρώπινη ύπαρξη αυτή καθαυτή! Στη διαδρομή όμως το χάνει...

Αύγουστος [Κριτική βιβλίου]

Αύγουστος, βιβλίο του Τζον Γουίλιαμς. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα για τη ζωή του Καίσαρα Οκταβιανού Αύγουστου που κατάφερε όχι μόνο να διατηρήσει τη Ρωμαϊκή κυριαρχία σε μια δύσκολη περίοδο γεμάτη αναταραχές και συνωμοσίες αλλά και να της εξασφαλίσει μια πολυετή περίοδο ειρήνης και ευημερίας ως ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκτάτορας. Πρόκειται για μια συναρπαστική ιστορία που πατάει σε αληθινά γεγονότα και υπαρκτά πρόσωπα, γραμμένη με ευφυώς τρόπο, μέσω επιστολών, πρακτικών, ημερολογίου ώστε να να «συστήνονται» από μόνοι τους οι ήρωες και να βλέπουμε από διάφορες οπτικές γωνίες τι συνέβη τότε στον ρωμαϊκό κόσμο. Ο λόγος του Γουίλιαμς είναι μεστός, ουσιαστικός και διεισδυτικός στην ανθρώπινη ψυχή με όλες τις αδυναμίες της! Άλλωστε είναι ο ίδιος ο συγγραφέας που έγραψε το εκπληκτικό ψυχογράφημα-βιβλίο «Ο Στόουνερ».  

Σε αυτό το βιβλίο του ενώ στο μεγαλύτερο μέρος «μιλούν» και παραθέτουν γεγονότα και απόψεις ο περίγυρος του αυτοκράτορα, φίλοι, εχθροί, οικογένεια και μέσω αυτών ο αναγνώστης συνθέτει την αξιοθαύμαστη προσωπικότητα του Οκτάβιου έρχεται στο τέλος του βιβλίου η «φωνή» του ιδίου που κορυφώνει το μεγαλείο αυτής της ιστορίας και τη ψυχαναλυτική δεινότητα του συγγραφέα. Ο απολογισμός, λίγο πριν πεθάνει, αυτού του πιο δυνατού και ισχυρού άντρα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας είναι συγκλονιστικός, φιλοσοφικός, βαθιά ανθρώπινος και φτάνει την αυτογνωσία του και τη γνώση της εξωτερικής πραγματικότητας σε τέτοιο επίπεδο ώστε να αντικρίζει κατάματα την ουσία της ζωής του, το τίμημα της δόξας αλλά και τη ματαιότητα του έργου του. 

Δεν ήσουν ποτέ εδώ [Κριτική ταινίας]

 

Δεν ήσουν ποτέ εδώ, ταινία της Λιν Ράμσεϊ με τον Χοακίν Φοίνιξ στο ERTFLIX. Μια σκοτεινή ταινία με στιλιζαρισμένη σκηνοθεσία και με μουσική που μεγεθύνει τους φυσικούς ήχους με σκοπό να γίνει ενοχλητική όπως και η πραγματικότητα για τον ήρωα της ταινίας. Ο Φοίνιξ ερμηνεύει εξαιρετικά, όπως πάντα, αυτόν τον ήρωα που είναι κατεστραμμένος και που ζει με τη μητέρα του, γεμάτος ψυχικά τραύματα από την παιδική αλλά και την ενήλικη ζωή του. Το παρελθόν του τον έχει στιγματίσει και ακόμα περισσότερο τον έχει στοιχειώσει προκαθορίζοντας τις τωρινές του πράξεις! Παίρνει, λοιπόν, ένα σφυρί και ανοίγει κεφάλια αναλαμβάνοντας υποθέσεις του υποκόσμου κάτι σαν ιδιωτικός ντετέκτιβ ή σαν πληρωμένος δολοφόνος! 

Όταν του αναθέτουν να βρει την ανήλικη κόρη ενός διεφθαρμένου πολιτικού, αρχίζει η καταβύθιση στα σκοτάδια της ψυχής του με μια πορεία που είτε θα τον λυτρώσει ή θα τον "πνίξει" μέσα σε αυτά! Καταπληκτικές οι σκηνές που υποδηλώνουν αυτή τη κατάδυση με αποκορύφωμα την τελευταία σκηνή που είναι σοκαριστικά αμφίσημη και σκηνοθετικά "πανέμορφη". Μια ταινία που δεν την παρακολουθείς ευχάριστα, με κάποιες εξαιρετικές σκηνές (άλλωστε όταν η σκηνοθεσία είναι άκρως στιλιζαρισμένη θα έχει και οπτικά εντυπωσιακές σκηνές) αλλά με έναν Χοακίν Φοίνιξ που κάθε του κίνηση αναδίδει πόνο πέρα από την ερμηνεία του και με ένα τέλος που σε αποζημιώνει!

Φως στο σκοτάδι [Κριτική ταινίας]

Φως στο σκοτάδι, ταινία στο ΕRTFLIX  που σκηνοθετεί,γράφει και πρωταγωνιστεί ο εξαιρετικός Κέισι Άφλεκ! Πρόκειται για μια καταπληκτική ταινία που εξυμνεί τη γυναίκα εν απουσία της και τη πατρότητα, συγκεκριμένα τη σχέση πατέρα-κόρης! Ένας ιός σκοτώνει μόνο γυναίκες και ένας πατέρας φυγαδεύει την κόρη του, ένα μικρό κορίτσι, το οποίο έχει ανοσία και δεν αρρωσταίνει! Μετακινούνται διαρκώς, κατασκηνώνουν σε δάση. Το παιδί είναι πανέξυπνο, έχει κομμένα τα μαλλιά του και ντύνεται σαν αγόρι για να μη γίνει αντιληπτό από τους άντρες που κυκλοφορούν σαν ζόμπι γιατί αλλιώς θα το "κατασπαράξουν".

Υπέροχοι διάλογοι μεταξύ πατέρα και κόρης, ένα τόσο εξαιρετικό σενάριο που δεν χρειάζεται  καμμία σκηνοθετική μαεστρία, απλά μια σταθερή κάμερα που να δείχνει τα πρόσωπα του πατέρα και του παιδιού! Και αυτό έκανε ο Άφλεκ! Μια λιτή σκηνοθεσία στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας που εστιάζει στην ουσία, στα βλέμματα, στα αγγίγματα, στο περπάτημα αυτών των δυο ανθρώπων που παλεύουν για την επιβίωση!  Παρ’ όλα αυτά καταφέρνει να δημιουργήσει μια δυστοπική και σκοτεινή ατμόσφαιρα στην ταινία του που σε κάνει να βυθιστείς μέσα σε αυτή αλλά και στην αδιάσπαστη  σχέση των χαρακτήρων, κρατώντας σε, όμως, πάντα σε εγρήγορση για το τι πρόκειται να τους συμβεί! Κορυφαίες στιγμές διαλόγου όταν το παιδί ρωτάει τον πατέρα ποια είναι η διαφορά ηθικής και δεοντολογίας καθώς και όταν εξηγεί ο πατέρας στο κορίτσι τη γυναικεία του φύση (έμμηνος ρύση). 

Ο Κέισι Άφλεκ μας παραδίδει ένα εξαίσιο δείγμα κινηματογραφικής του γραφής καταθέτοντας την πίστη του για τη σωτήρια, ζωογόνος γυναικεία δύναμη που μπορεί να σώσει την ανθρωπότητα και ίσως να το έχει ήδη κάνει, αφανώς, πολλές φορές μιας και η ιστορία γράφεται από τους άνδρες και δεν θα μάθουμε ποτέ την συμβολή της!

Παράλληλες μητέρες [Κριτική ταινίας]

Παράλληλες μητέρες, ταινία του Πέδρο Αλμοδοβάρ που δεν θυμίζει και τόσο Αλμοδοβάρ πέρα από τη βασική του θεματολογία: σχέση μητέρας - παιδιού και τη βασική του πρωταγωνίστρια Πενέλοπε Κρουζ που αποτελεί πια την πιο σημαντική του μούσα. Ο Αλμοδοβάρ περιστρέφεται και σε αυτή τη ταινία του γύρω από τη μητρότητα αλλά το προχωράει ακόμα πιο πέρα και βάζει ως δορυφόρο στο θέμα του ένα βασικό κομμάτι της ισπανικής ιστορίας: τους εξαφανισμένους (θαμμένοι στο πουθενά) εκτελεσμένους Ισπανούς από το φρανκικό καθεστώς! Θα μπορούσαμε να παραλληλίσουμε τη μητρότητα με το ιστορικό αυτό γεγονός αν σκεφτούμε την Ισπανία ως μητέρα που θάβει τα παιδιά της αλλά στην εξέλιξη της ταινίας παραμένουν θέματα μετέωρα και παράλληλα χωρίς να συγκλίνουν προς την ίδια κατεύθυνση σε κανένα σημείο! Σαν να έχουμε δύο ιστορίες σε μια ταινία! Και αυτό δεν είναι τόσο καλό για έναν σκηνοθέτη που ξέρει πολύ καλά πως να συνδέει ετερόκλητα μεταξύ τους πράγματα και να συνθέτει έναν «πολύχρωμο» κόσμο που όχι μόνο τα χωράει όλα αλλά συνυπάρχουν και όλα αρμονικά! Παρ’ όλα αυτά η ταινία έχει ενδιαφέρον γιατί πίσω της βρίσκεται έστω και κρυμμένος ο μεγάλος δημιουργός και γιατί αποτελεί χάρμα οφθαλμών, η εξαιρετική Πενέλοπε Κρουζ, να ερμηνεύει στη μητρική της γλώσσα. Δικαίως βραβεύτηκε με το βραβείο γυναικείας ερμηνείας  στο Φεστιβάλ της Βενετίας!

Clickbait [Κριτική σειράς]

Clickbait: Σειρά μιας σεζόν, 8 επεισοδίων στο Netflix με πρωταγωνιστές τον Άντριαν Γκρενιέρ και την Ζόι Καζάν. Ένας οικογενειάρχης, ο Νικ, εμφανίζεται σε ένα video στο διαδίκτυο, χτυπημένος, κρατώντας πινακίδες που γράφουν ότι κακοποιεί γυναίκες και ότι στις 5 εκατομμύρια θεάσεις του video αυτού, θα πεθάνει. Γύρω από το ενδιαφέρον αυτό γεγονός, εξελίσσεται η πλοκή της σειράς στην οποία το κάθε επεισόδιο αφορά και έναν χαρακτήρα της (π.χ. την αδερφή, τον ντεντέκτιβ, τη σύζυγο, τον γιο). Ξεκινάει, λοιπόν η σειρά, πολύ καλά, κεντρίζοντας την προσοχή μας και θίγοντας διάφορα θέματα, έστω επιφανειακά, όπως κακοποίηση γυναικών, κίνδυνοι διαδικτύου (αναφέρεται κυρίως σε date apps), ρατσισμός, οικογενειακά μυστικά, αδηφάγα ΜΜΕ. Η σκηνοθεσία είναι καλή αν και "πέφτει" σε εύκολες λύσεις σε αρκετά σημεία, οι ερμηνείες αξιοπρεπείς και η μουσική της πολύ καλή! Όλα βαίνουν καλώς μέχρι το έκτο επεισόδιο στο οποίο πετυχαίνεται η κορύφωση της σειράς γιατί μετά έρχεται η κατρακύλα: 

 

Ανατροπές και εκπλήξεις «τραβηγμένες από τα μαλλιά», άστοχες σκηνές, αναίτια δράση, ρόλοι-καταλύτες της πλοκής στριμωγμένοι στο τελευταίο επεισόδιο και όλα αυτά να ρίχνουν το ενδιαφέρον κατακόρυφα και να ακυρώνουν ότι έχει προηγηθεί. Βέβαια, clickbait (δόλωμα για click) αυτό σημαίνει: Παραπλανητικές επικεφαλίδες διαδικτυακών άρθρων που θα κινήσουν την περιέργεια του αναγνώστη και θα τον ωθήσουν να κάνει κλικ ώστε να διαβάσει το άρθρο. Η σειρά αυτή, λοιπόν, επιβεβαιώνει τον τίτλο της, δόλωμα για να πατήσεις το play και μετά το αποτέλεσμα πολύ κατώτερο των προσδοκιών.

Τα πλοία δεν άραξαν [Κριτική βιβλίου]

Τα πλοία δεν άραξαν, του Μενέλαου Λουντέμη. Συλλογή διηγημάτων του μεγάλου μας λογοτέχνη, η οποία εκδόθηκε πρώτη φορά το 1938 και βραβεύτηκε τότε με το Α’ Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας. Γράφει ο Λουντέμης σε ένα διήγημά του: «...Δε θα γράψω ωραίο διήγημα. Ποτέ δεν μπορεί να γράψει ωραίο διήγημα κείνος που κάθεται με φορτωμένη καρδιά και υγρά μάτια να ιστορήσει λυπητερά περιστατικά της ζωής του...”. Κι όμως, αυτοαναιρείται. Με την υπέροχη γραφή του καταφέρνει τις δύσκολες καταστάσεις της ζωής: τη φτώχεια και μάλιστα την άστεγη φτώχεια, την πορνεία, τη νοσταλγία, την απόρριψη στον έρωτα, την υπαρξιακή ανάγκη για αγάπη, την απώλεια να τα μετουσιώνει σε φως και να ζεσταίνει τις καρδιές μας. Οι λέξεις, οι προτάσεις, οι εικόνες του, σαν πλοία αράζουν τελικά στη ψυχή μας και ξεφορτώνουν τη λογοτεχνική τους πραμάτεια πλουτίζοντας την! Ξεχωρίζουν τα διηγήματα όπως το «Ράντνικα» (ένα απίστευτο ταξίδι σε ένα χωριό στο πουθενά), «Μια νύχτα με πολλά φώτα κάτω από μια πόλη με πολλά αστέρια» (ο συγγραφέας εναποθέτει, μελοδραματικά αλλά και αριστουργηματικά, όλη του τη θλίψη στο φεγγάρι), «Οι καμπάνες του Τραμόντο» (ένα σπαραχτικό αντίο στον φίλο του), «ΒΑΟΒΑΒ» (ωδή στην εργασία και στο νόημα που προσφέρει στην ύπαρξη ενός «γίγαντα»), «Κείνο το παγερό βράδυ» (η τρέλα ενός παράφορου έρωτα) και τα «Ερωτικά μεσάνυχτα» (με τη καταπληκτική σκηνή στο τέλος που τελειώνει με τη φράση: «Μα αχ έρωτα, έρωτα... πώς του μοιάζεις καμιά φορά του αγλύκαντου του Χάρου!»). 

 Ο συγγραφέας του "Ένα παιδί μετράει τα άστρα" μας χαρίζει πολλά αστέρια αλλά και τον ουρανό για να τα τοποθετήσουμε!

Annette [Κριτική ταινίας]

Τα μιούζικαλ είναι πολύ ωραία, η χαρά της ζωής! Ο Άνταμ Ντράιβερ, καταπληκτικός! Η Μαριόν Κοτιγιάρ, λατρεμένη! Ο συνδυασμός όλων αυτών, περίεργος!

Ξεκινάει, λοιπόν η ταινία, και βλέπεις τον Ντράιβερ όχι μόνο να παίζει σε μιούζικαλ αλλά να παίζει και έναν stand-up κωμικό! Και λες, μα δεν του ταιριάζει! Όσο περνάει η ώρα, τον συνηθίζεις και σε αυτό το είδος γιατί η παρουσία του είναι επιβλητική. Τον δέχεσαι και ας μη χαμογελάει καθόλου μιας και είναι σε μιούζικαλ, δεν πειράζει, άλλωστε παίζει έναν σκοτεινό τύπο που ο έρωτας τον κάνει ακόμα πιο σκοτεινό! Από την άλλη, παρακολουθείς τη Μάριον Κοτιγιάρ να παίζει τη σοπράνο που τον ερωτεύεται, την απολαμβάνεις, δεν διαπιστώνεις καμία αντίφαση!  Άλλωστε αυτή η σπουδαία ηθοποιός τα κάνει όλα δικά της! 

Κάνουν παιδί, την Annette, το οποίο παρουσιάζεται ως ξύλινη μαριονέτα υποδηλώνοντας ίσως ότι δεν είναι καρπός αληθινής ευτυχίας ή ότι το βλέπουν σαν κούκλα και όχι σαν έναν μικρό άνθρωπο που καταλαβαίνει τα πάντα! Βέβαια, στην ταινία φαίνεται να υπάρχουν αρκετές παραπομπές σε γνωστά παραμύθια, παραποιημένα κατά κάποιο τρόπο! Εδώ, το παιδί μπορεί να είναι ο Πινόκιο, που λέει συνεχώς ψέμματα, μόνο που το συγκεκριμένο παιδί, η Annette, δεν μιλάει αλλά όταν μιλάει λέει μόνο την αλήθεια! Και τι αλήθεια...! Επίσης η Κοτιγιάρ παραπέμπει σε Χιονάτη που τρώει το δηλητηριασμένο μήλο της κακιάς μάγισσας μόνο που εδώ η κακιά μάγισσα είναι, o αρρωστημένος έρωτας!

Η ταινία έχει αναίτια μεγάλη διάρκεια, σε αρκετά σημεία γίνεται κουραστική (υπάρχει ελάχιστος πεζός λόγος ως μηδαμινός) αλλά υπάρχουν και σκηνές απίστευτης ομορφιάς με καταπληκτικές, ονειρικές αλλά και άγριες εικόνες. Τονίζονται ιδιαίτερα τα χρώματα, όπως το πράσινο για αυτόν, το κίτρινο για αυτήν και το κόκκινο για τον έρωτα-θάνατο (κόκκινο σημάδι στο πρόσωπο του που υποδηλώνει τους δυο θανάτους!).

Το σενάριο της ταινίας είναι σαν να βάζει όλους τους ρόλους να λένε, φωναχτά τις σκέψεις τους και αυτό είναι τόσο ρεαλιστικό και άγριο που δεν μπορεί να είναι πραγματικό και γίνεται σουρεαλιστικό!

Γενικά, το μιούζικαλ αυτό αυτοαναιρείται (καμία χαρά ζωής) και αποκαλύπτει το πραγματικό πρόσωπο των παραμυθιών: σκοτεινά, μαύρα και παραπλανητικά!

Δε συνίσταται...